Η «Περιέργεια του Κοινού» αποτελεί τη σκηνική σύνθεση τριών αθηναϊκών διηγημάτων του
Α.Παπαδιαμάντη («Φιλόστοργοι» (1895), «Απόλαυσις στη γειτονιά» (1900), «Πατέρα στο σπίτι») και αποσπασμάτων από την προσωπική του αλληλογραφία, καλύπτοντας έτσι σφαιρικά κοινωνικά και προσωπικά ζητήματα που απασχολούν τον συγγραφέα. Με τη σύνθεση των συγκεκριμένων διηγημάτων εστιάζουμε στην αλληλένδετη σχέση κοινωνίας-οικογένειας-παιδιού και πώς το ένα επηρεάζει την εξέλιξη του άλλου. Εστιάζουμε κυρίως στην κακόβουλη αδιακρισία του κοινού και πώς αυτή μπορεί να καθορίσει τις ζωές των ανθρώπων:
« […] Πλὴν οἱ γειτόνισσες δὲν ἦσαν ἐπιεικεῖς, καὶ τὴν ἐκακολόγησαν. Καὶ εἷς τῶν γειτόνων, ὁ κὺρ Ζάχος ὁ Ξεφαντούλης, ἦτο τῆς ἀρχῆς ὅτι ἔπρεπεν ὁ ἐνδιαφερόμενος «νὰ ξέρῃ τί τρέχει». Καὶ ἡ ὑστεροβουλία, ἡ λανθάνουσα καὶ αὐτὸν τὸν ἴδιον, ἦτο νὰ εὕρῃ διασκέδασιν αὐτὸς μὲ τὲς φωνές, μὲ τὲς κατακεφαλιές, μὲ τὰ τραβήγματα τῶν μαλλιῶν καὶ μὲ τὸ χώρισμα τοῦ ἀνδρογύνου.Αὐτὸ θὰ εἰπῇ νὰ σοῦ θέλῃ τις τὸ καλόν σου, νὰ κήδεται τῆς τιμῆς σου, δηλαδή. Νὰ σὲ βάλῃ νὰ σκοτωθῇς.»
( απόσπασμα από το διήγημα «Πατέρα στο σπίτι»(1895) – A.Παπαδιαμάντης Άπαντα, εκδόσεις ΔΟΜΟΣ, 1984, τόμος 3)
Λίγο μετά την πτώχευση του 1893, περίοδος οικονομικών δυσχερειών και πολιτικών ανακατατάξεων, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης φαίνεται ιδιαίτερα προβληματισμένος σχετικά με τη θέση του παιδιού και της γυναίκας στην οικογένεια αλλά και την κοινωνία.
Το παιδί βιώνει δύσκολες καταστάσεις σε μια οικογένεια που αδυνατεί να το φροντίσει, σε μια κοινωνία που «δεν ενόει από ελεημοσύνη ». Παράλληλα, η ενίοτε κακοπροαίρετη «περιέργεια του κοινού», συμβάλλει στη δυστυχία της οικογένειας και την εξαθλίωση των μικρών μελών της.
Τα αποσπάσματα της προσωπικής αλληλογραφίας του συγγραφέα, συμπληρώνουν τη σύνθεση των διηγημάτων με πληροφορίες και εικόνες από τη ζωή του, μιας και ο ίδιος «φαίνεται» να τοποθετεί τον εαυτό του στις ιστορίες αυτές.
Ο Παπαδιαμάντης, που με σατιρική και ειρωνική διάθεση αφηγείται τις ιστορίες των ηρώων, γίνεται επικριτικός ως προς το αδιάκριτο «Κοινό» της φτωχικής γειτονιάς. Επικριτικός απέναντι στη
« Curiosité du public*» !
*«Nous excitons la curiosité du public…»
[…] Αλλά ό Αλέξανδρος ήταν βιαστικός να τελειώνουμε. Γιατί; Μου το ψιθύρισε, ανήσυχα στο αυτί, και ήταν η πρώτη φορά που τον είχα ακούσει – ούτε φαντάζομαι πως θα τον άκουσε ποτέ κανένας άλλος – να μιλεί γαλλικά:
Nous excitons la curiosité du public…»
Ακούσατε; Ερεθίζαμε την περιέργεια του… Κοινού! Ποιου Κοινού; Δεν ήταν εκεί κοντά μας παρά ένα κοιμισμένο γκαρσόνι του καφενείου, ένας γεροντάκος που λιαζότανε στην άλλη γωνία του μαγαζιού, και δυο λουστράκια που παίζανε παράμερα. Αυτό ήταν το Κοινό, πού ανησυχούσε τον Παπαδιαμάντη η “περιέργεια” του.
Παύλος Νιρβάνας. (Η φωτογράφιση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Νέα Εστία,1933)
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Διάρκεια: 55 λεπτά
Επεξεργασία κειμένου-Σκηνοθεσία : Δώρα Δόριζα
Πρωτότυπη μουσική : Έλενα Πολυγένη
Φωτογραφίες: Υπατία Κορνάρου
Σχεδιασμός αφίσας: Βίκτωρας Γκόγκας
Ηθοποιοί:
Έλενα Πολυγένη, Μένια Ορφανίδου, Ρούλα Σπύρου, Δώρα Δόριζα, Χαράλαμπος Παυλίδης
Η παράσταση παρουσιάστηκε την περίοδο 2016-2017 στις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τον Φεβρουάριο του 2017 στο ΘΕΑΤΡΟ ΛΥΧΝΟΣ Τέχνης & Πολιτισμού, Χαλκιδικής 83 & Ιερά Οδός, Γκάζι 118 55
